Nguồn máy tính (PSU) - Sự quan trọng ? - Lựa chọn tốt nhất ?

(KHCN) - Nguồn máy tính (còn gọi là PSU – Power Supply Unit) là một bộ phận cực quan trọng nhưng nhiều khi không được đánh giá đúng mức. Điều này sẽ gây nguy hiểm không nhỏ cho hệ thống quý giá của bạn.

Nếu không cung cấp đủ công suất điện cho hệ thống, bạn sẽ phải thưởng thức vô số các lỗi… từ trên trời rơi xuống! Nhẹ thì máy chạy ì ạch, các game yêu thích bị đứng hình liên tục,… Nặng một chút thì máy đang chạy, tự nhiên khởi động lại hoặc khởi động không được,... trường hợp xấu nhất là cả hệ thống ”đi toi” kéo theo nhiều thiết bị “yêu quí” khác phải đi “nằm viện”. Dễ thấy nhất và các ví dụ điển hình là các tụ trên các mainboard thường phồng rộp lên, hoặc VGA cạc của bạn bị vỡ hình xuất hiện các ký tự lạ... Nguyên nhân chẩn đoán được lúc này là một phần do thủ phạm bộ nguồn gây ra. Chính vì vậy, việc lựa chọn một bộ nguồn thích hợp với hệ thống là điều bạn cần xem xét và tính toán khi chọn mua máy tính. Đặc biệt đối với những linh kiện cao cấp như phần cứng máy tính những bộ nguồn chất lượng kém ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến độ bền và tuổi thọ linh kiện, đây là những tác hại mà người dùng chỉ nhận biết được sau một thời gian sử dụng nhất định.

Việc lựa chọn bộ nguồn đã không được người tiêu dùng Việt Nam quan tâm đúng trong một thời gian dài ngay cả đối với những người am hiểu về kỹ thuật máy tính. Hoặc người tiêu dùng chỉ lựa chọn sản phẩm qua nhãn mác, cảm tính của mình cũng như hình thức bề ngoài mà chưa thực sự nắm bắt được những thông số kỹ thuật của nhà sản xuất cung cấp kèm theo sản phẩm (tất nhiên còn tuỳ thuộc độ trung thực vào nhà cung cấp hoặc sản xuất – được đảm bảo chắc chắn từ những sản phầm và nhà sản xuất có tên tuổi..).

Bài viết sau sẽ đưa ra cho bạn đọc tham khảo một vài tiêu chí quan trọng đánh giá một bộ nguồn tốt.

Công suất danh định

Đây là thông số người tiêu dùng cần quan tâm đầu tiên khi chọn mua nguồn. Công suất danh định (còn gọi là công suất thực hay công suất định mức) là giá trị lớn nhất mà nguồn còn có thể hoạt động được khi cấp điện cho mạch ngoài. Quá giá trị này, dòng điện chạy trong nguồn làm tỏa nhiệt mạnh đến mức khả năng tản nhiệt của các phần tử trong nguồn (cuộn dây, điện trở, chip...) không đáp ứng nổi, dẫn đến cháy hoặc hoạt động hỗn loạn. Quá tải do công suất “đuối” là một trong những cái chết phổ biến nhất trong thế giới PSU.

Hãy cảnh giác với cách đặt tên của nhà sản xuất! Ví dụ điển hình là bộ nguồn AcBel E2 470 có công suất thực chỉ 420 W (không thể quy kết NSX lừa đảo vì tên bộ nguồn... không có chữ W). Thông thường, 500 -gt; 600 W công suất thực là đủ cho hệ thống Intel Core-i mới và card đồ họa yêu cầu 2 nguồn phụ 6 pin.
Hiệu suất amp; Hệ số công suất

Hai chỉ số này thể hiện mức độ sử dụng điện năng hiệu quả của bộ nguồn và đều có giá trị nhỏ hơn 1. Không bao giờ có chuyện hiệu suất đạt 100% do một phần năng lượng bị tiêu tốn dưới dạng nhiệt. Cũng khó có thể bắt gặp một bộ nguồn có hệ số công suất đạt 1 do các linh kiện như điện kháng (cuộn cảm) và điện dung (tụ điện) không phải luôn duy trì giá trị cố định (cái này phụ thuộc cả vào điện áp và tần số của điện lưới). Ví dụ nếu hệ thống của bạn tiêu thụ 500 W, bộ nguồn có hiệu suất 80% và hệ số công suất 0,9 thì hóa đơn tiền điện phải trả sẽ là: 500 / (0,8 x 0,9) = 694 W.
Để tiết kiệm điện, hãy cố gắng tìm kiếm bộ nguồn có hiệu suất và hệ số công suất càng cao càng tốt.Nhầm lẫn thường gặp: (công suất thực) = (công suất danh định in trên sản phẩm) x (hiệu suất)

Dòng điện trên các đường điện ra (rail)

Một thông số quan trọng nhưng ít ai để ý. Lấy ví dụ về bộ nguồn CoolerMaster Extreme 550 Power Plus. Về mặt công suất, bộ nguồn này hoàn toàn đủ khả năng gánh hệ thống chạy card đồ họa GTX 570. Tuy nhiên dòng trên rail 12 V của nó chỉ đạt 32 A – nhỏ hơn so với yêu cầu tối thiểu của GTX 570 là 38 A. Vì vậy việc sử dụng bộ nguồn này cho GTX 570 là không an toàn.

Các đầu cắm phổ biến của bộ nguồn

Số lượng đầu cắm quyết định khả năng gắn thêm thiết bị (ổ cứng, các loại ổ quang,…) cho hệ thống của bạn. Ngoài các đầu cấp nguồn chính (ATX 20 chân hoặc 24 chân), 12V (4 chân) thì các đầu cấp nguồn cho thiết bị ngoại vi càng nhiều càng tốt. Một số bộ nguồn cao cấp còn được trang bị thêm các đầu cắm 12V (6 chân) cho card đồ hoạ PCI Express, các đầu cắp nguồn dành riêng cho các ổ cứng chuẩn SATA,…

Tính năng bảo vệ quan trọng

Bảo vệ quá công suất: khi tổng công suất cung cấp ở đầu ra vượt quá so với công suất tối đa, PSU sẽ tạm thời ngừng hoạt động. Tính năng này nhằm hạn chế trường hợp đột tử do quá tải công suất người viết đã đề cập ở trên.

Bảo vệ quá dòng: PSU sẽ ngừng hoạt động khi một trong các đường điện cung cấp (rail) của nó vượt qua giới hạn dòng cực đại cho phép của PSU. Đây là trường hợp của GTX 570 và CoolerMaster Extreme 550 Power Plus đã nói ở trên.

Bảo vệ ngắn mạch: PSU lập tức ngừng hoạt động khi hiện tượng ngắn mạch xảy ra (như rơi 1 con ốc lên bo mạch). Không có chế độ bảo vệ này, khả năng ra đi của linh kiện khi ngắn mạch là hầu như chắc chắn.

Cả 3 chế độ bảo vệ trên đây đều được trang bị trên các bộ nguồn của các hãng tin cậy như CoolerMaster, Nguồn AcBel, Nguồn FSP... Ngoài ra còn một tính năng nữa mà bạn không thể bỏ qua khi tiếp cận các sản phẩm đắt tiền:

Active PFC (Power Factor Correction): những bộ nguồn sở hữu Active PFC đều có hệ số công suất khá cao giúp tiết kiệm điện năng (lớn hơn 0,9), đồng thời chúng còn có khả năng khử nhiễu và căn chỉnh đường điện vào. Hiện nay các sản phầm trung cấp giá mềm như FSP Hexa 500 cũng có thể được trang bị tính năng này.

Các thương hiệu nguồn nổi tiếng ở Việt Nam

Nguồn FSP: Thương hiệu nguồn đã quá nổi tiếng trên thế giới.

Thời gian gần đây chính sách giá của FSP tại Việt Nam rất tốt. Đây là tin mừng cho người dùng trong nước. Các bộ nguồn của FSP hầu hết đều có tính năng Active PFC.

Seasonic: Giống như FSP, chất lượng Seasonic thuộc loại miễn bàn và là mơ ước của khá nhiều game thủ.

Tuy cả 2 hãng có số đầu sản phẩm khiêm tốn và giá trị đầu tư thấp hơn CoolerMaster hay AcBel nhưng cả về thương hiệu, độ tin cậy lẫn linh kiện thì đều hơn xa.

CoolerMaster: Cái tên phổ biến thuộc bậc nhất ở Việt Nam. Tuy nhiên người dùng có hiểu biết lại không đánh giá cao.

Trong khi dòng cao cấp Pro Gold có giá trị đầu tư không tốt thì dòng phổ thông Extreme Power lại thiếu tính năng Active PFC thời thượng và độ nhiễu đường điện (ripple) được cho là cao so với những cái tên như FSP hay Seasonic. Tuy nhiên dòng Extreme Power lại có giá khá mềm nếu so với các bộ nguồn cùng công suất của hãng khác nên khá thích hợp cho người dùng hầu bao eo hẹp cần công suất cao.

AcBel: Về độ phổ biến, ở Việt Nam cái tên AcBel cũng ngang ngửa so với CoolerMaster.

Dòng trung cấp Intelligent Power và dòng cao cấp R88 của họ cũng có giá trị đầu tư tốt cùng chất lượng đáng tin cậy. Nhìn chung các sản phẩm từ 500 W trở lên rất đáng mua, nhưng dưới 500 W thì lại không cạnh tranh được với FSP (chất lượng) và CoolerMaster (giá thành).

XFX: Thương hiệu link kiện quá nổi tiếng nhưng hiếm người biết đến. Game thủ tiếp xúc với XFX phần lớn qua các card đồ họa xách tay.

Mới xuất hiện dạo gần đây ở Việt Nam, PSU XFX có giá cả phải nói khá cạnh tranh. Theo các trang review nước ngoài thì chất lượng sản phẩm của họ cũng thuộc loại cực tốt. Chỉ có điều cái tên XFX sẽ khiến nhiều người lầm tưởng đây là thương hiệu mới nên dễ bỏ qua.

Huntkey: Cái tên Huntkey không được ưa chuộng lắm ở dòng sản phẩm công suất cao bởi giá trị đầu tư không tốt, đồng thời chưa gây ấn tượng đối với người tiêu dùng.

Tuy nhiên ở tầm trung và thấp, các bộ nguồn dòng Green Power cũng là lựa chọn không tồi.

Corsair: Không có gì nhiều để nhận xét ngoài từ “cực khủng”.

- theo: http://khcn.cinet.vn